چرا این خیابان ها و كوچه ها را به نام هنرمندان می كنید ؟

به گزارش مدل کودک انتشار لیستی بلند بالا از جانب شورای شهر در ارتباط با نامگذاری برخی از خیابان های تهران به نام چهره های علمی، فرهنگی و هنری بیشتر از آنکه خوشحال کننده باشد، تامل برانگیز است.
به گزارش مدل کودک به نقل از ایسنا، چندی قبل در نشست شورای شهر تهران اعلام گردید چندین خیابان در تهران به نام چهره های ملی کشورمان خواهد شد. این اتفاق در ذات خود، مثبت و خوشنود کننده است ولی تجربه های قبلی نشان داده است بیشتر از خوشحالی، باید بررسی نماییم که این نامگذاری ها بر چه اساس و با چه کیفیتی رخ می دهد.
در یکی دو سال قبل به صورت پراکنده انتقادهایی از طرف خانواده، شاگردان یا دوستداران هنرمندان متعدد مطرح شده که ترجیع بند مشترکی دارند؛ خیابانی که برای نامگذاری آن شخص بویژه در نظر گرفته شده، مناسبتی نداشته یا این که این نامگذاری به شکل درستی رخ نداده است.
در بحث نامگذاری خیابان معمولاً این انتظار وجود دارد که خیابان محل زندگی آن هنرمند یا خیابان دیگری که به شکلی به حرفه و هنر او مربوط باشد، در نظر گرفته شود یا دست کم در انتخاب آن خیابان با خانواده او یا اطرافیانش مشورت صورت بگیرد اما در اکثر این نامگذاری ها می بینیم که چنین اتفاقی رخ نداده و نه تنها مشورتی انجام نشده بلکه وقتی خانواده یا اطرافیان آن هنرمند در زمینه نامگذاری آن خیابان خاص، اعتراض و انتقادی داشته اند، کوچکترین ترتیب اثری داده نشده است.
به این نکته هم آگاهیم که گاه محدودیت هایی در این حوزه وجود دارد، مثل این که خیابان محل زندگی یا محل کار آن هنرمند به نام یکی از شهیدان عزیز کشورمان باشد که طبیعتا باید خیابان دیگری را در نظر گرفت. با این همه آنچه در چند وقت اخیر شاهد بوده ایم، نشان داده است اتفاقا خیابان هایی که از این نامگذاری ها کنار گذاشته شده اند، هیچ یک به نام هیچ شهیدی نبوده اند.
حدود یک سال پیش و همزمان با زادروز داود رشیدی در بیست و پنجم تیر ماه، احترام برومند همسر این هنرمند گله هایی را نسبت به نامگذاری خیابانی به نام وی در محله سعادت آباد بیان کرد.
برومند گفته بود که از سوی سازمان زیباسازی و بخش فرهنگی شهرداری که مبحث نامگذاری خیابان به نام هنرمندان را پیگیری می کنند، درباره نامگذاری خیابانی به نام داود رشیدی سوال کرده اند و خانواده این هنرمند هم چند خیابان را پیشنهاد کرده اند و نهایتا قرار بوده با نظر خانواده، خیابانی را نامگذاری کنند اما متاسفانه چنین نشده است.
او تاکید کرده بود که وقتی خیابانی را به نام کسی می کنند، باید ارتباط و شأن نزولی داشته باشد؛ یا منزل آن فرد در آن خیابان یا محلی هنری باشد ولی متاسفانه در انتخاب خیابانی که برای نامگذاری داود رشیدی در نظر گرفته اند، به این مورد توجهی نشده است.
این هنرمند که پیگیر حل این مشکل بوده است، اعلام نموده بود که چندین ماه کوشیده مسئله را از راه گفتگو با محمد جواد حق شناس، رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران پیگیری کند ولی این تلاش ها بی نتیجه بوده است.
برومند البته تاکید داشت که اطمینان دارد در این حوزه سوءنظری نبوده و گفته بود به هر حال زحمت کشیدند و با وجود مخالفت هایی که برای این نامگذاری ها وجود دارد، این کار را به انجام رساندند ولی نباید تنها به نامگذاری بسنده نماییم بلکه لازم است تناسب و شأن نزول این نامگذاری را هم مورد توجه قرار بدهیم.
به فاصله کمتر از یک سال بعد افسانه ماهیان، کارگردان تئاتر و یکی از شاگردان حمید سمندریان که مجوز نشر آثار و تاسیس بنیاد این هنرمند را دارد، اعتراض مشابهی را بیان کرد.
زمستان سال ۹۹ از جانب شورای شهر تهران اطلاعیه ای منتشر گردید با این مضمون که مقرر است معابر دانشگاه تهران به نام هنرمندانی همچون حمید سمندریان، جمیله شیخی و… شود.
این خبر البته بازتاب چندانی نداشت تا این که چند روز اخیر مشخص شد در سکوت خبری، کوچه ای در خیابان ایرانشهر به نام استاد حمید سمندریان شده است و باردیگر همان پرسش تکراری عنوان شد که چرا خیابان محل زندگی یا محل کار این هنرمند برای این نامگذاری انتخاب نشده.
این نامگذاری البته نقطه ضعف دیگری هم داشت، کوچه نامبرده که قبلا به نام مهاجر بوده است، همچنان چهار تابلو به نام مهاجر داشت و تنها یک تابلو که چندان هم قابل دید نبود، به نام حمید سمندریان بر دیوار کوچه، بالای سقف کاذب مغازه ای دو نبش، نصب شده بود.
افساه ماهیان هم ضمن اعتراض به این شیوه نامگذاری، تصریح کرد که پیگیر این ماجرا خواهد شد. بویژه که پیشتر شورای شهر، خود اعلام نموده بود یکی از معابر دانشگاه تهران به نام سمندریان خواهد شد که نامگذاری مناسبی بود چونکه معابر دانشگاه تهران، محل پیاده روی های همیشگی این هنرمند بود و دوستداران و شاگردان وی در چند نسل متعدد همواره او را درحال پیاده روی از منزلش در خیابان ایتالیا تا دانشگاه تهران و تالار مولوی دیده بودند و جالب تر این که اغلب دانشجویان هم در این پیاده روی ها با استاد خود همراه می شدند و بحث و گفتگوی آنان در باب تئاتر در همین طی مسیرها ادامه پیدا می کرد.
هنوز چند روزی از گله های افسانه ماهیان نگذشته بود که ناگهان شورای شهر فهرست بلند بالایی را درباره نامگذاری خیابان های دیگری به نام هنرمندانی مانند خسرو شکیبایی، محمد نوری، علی اکبر صادقی، حسین گل گلاب و… منتشر نمود.
از آنجا که جزئیات بیشتری درباره شکل و شمایل این نامگذاری ها نمی دانیم، پیش داوری نمی نماییم اما آنچه در گذشته رخ داده، این شایبه را در ذهن هنرمندان و عموم مردم جامعه بوجود می آورد که گویی این نامگذاری ها جنبه انجام وظیفه ای پیدا کرده و برای رفع تکلیف است چونکه تجربه چند نمونه اخیر آن هم در مورد هنرمندانی همچون داود رشیدی و حمید سمندریان که جایگاه هنری شان بی نیاز از توضیح است، نشان داده است مسؤلان شهری چندان در فکر کیفیت این نامگذاری ها نیستند و بیشتر به دنبال آن هستند تا این اتفاق به هر شکل و با هر کیفتی رخ بدهد تا به بیلان کاری شان این را هم اضافه کنند که در زمان مدیریت شان چند خیابان به نام چند هنرمند نامگذاری شده است.
این ذهنیت زمانی بیشتر وقت می گیرد که می دانیم تا آخر کار شورای شهر فعلی زمان زیادی باقی نمانده است.
همچنانکه از یاد نبرده ایم در همین یک سال قبل ساخت سردیس خیلی از چهره های هنری همچون عباس کیارستمی، علی نصیریان، داود رشیدی و… بازتابی آن چنان منفی داشت که مسؤلان امر از خیر نصب آنها گذشتند و بار دیگر این پرسش عنوان شد که در انتخاب سازنده سردیس ها، ملاک و معیار چیست چونکه سردیس های ساخته شده هیچ نشان و رنگ و روحی از آن چهره های هنری نداشتند و ساخت آنها علاوه بر بازتاب منفی خود، باعث هدر رفتن بخشی از بودجه فرهنگی کشور شد که در دوران دشوار اقتصادی فعلی، ضایعه کمی نیست.