کالابرگ الکترونیک چاره ای برای کاهش فقر و حفظ سفره مردم از تورم

مدل کودک: تورم کالاهای خوراکی در دهه ۹۰ از نرخ متوسط تورم بالاتر بود و بدنبال آن فشار زیادی بر سبد معیشتی خانوارها خصوصاً بر دهک های پایین وارد شد. برای حفظ سفره مردم از تورم طرح ها و برنامه های مختلفی در دوره های مختلف اجرا شد که طرح کالابرگ الکترونیک آخرین طرحی است که از امسال اجرا شد و ۴۸ میلیون ایرانی را در دو فاز اجرائی، تحت پوشش قرار می دهد.
به گزارش مدل کودک به نقل از ایسنا، هرچند نرخ تورم عمومی کالاها و خدمات نشانگر مناسبی از تغییرات کلی نرخها در اقتصاد و هزینه خانوار است، اما توجه به اجزای این تورم هم می تواند دلالت های مهمی جهت بررسی روند رفاه و توزیع درآمد داشته باشد.
تحولات قیمت مواد خوراکی و مسکن نقش مهمی در کیفیت زیست اقتصادی خانوارها دارد و تحولات بازار دارایی ها هم بر وضعیت نابرابری اقتصادی در جامعه تأثیر شایان توجهی دارد.
گزارشات مرکز آمار نشان میدهد که در دهه ۹۰ تورم کالاهای خوراکی از نرخ متوسط تورم بالاتر بوده است و بدنبال آن فشار زیادی بر سبد معیشتی خانوارها خصوصاً در دهک های پایین وارد شده باشد. در حقیقت نکته ای که در تحلیل رفاه و توزیع درآمد باید به آن توجه گردد، تورم نامتناسب است. نرخ تورم که کاهش قدرت خرید درآمدهای افراد با آن سنجیده می شود یک متوسط است. وقتی اجزای آنرا با دقت بیشتر بنگریم درخواهیم یافت که قیمت کالاها بطور نامتناسب رشد می یابند.

اختصاص یارانه نقدی از سال ۱۳۸۹ در دولت محمود احمدی نژاد با عنوان قانون هدفمندی یارانه ها شروع شد و طبق گزارشات موجود، در نهایت بیش از ۷۰ میلیون نفر در ماه یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی دریافت نمودند. میزان مبلغ یارانه با تغییر دولت ها و همین طور تغییر برنامه ها به میزان کمی افزوده شد که البته این میزان افزایش جزیی در مبلغ یارانه ها نتوانست تورمی که روی سبد معیشتی مردم نشسته بود را پوشش دهد.
مردادماه سال ۱۴۰۰ آخرین یارانه نقدی در دولت روحانی به حساب سرپرستان خانوار واریز شد بطوریکه برای خانوار یک نفره ۵۵ هزار، دو نفره ۱۰۳ هزار، سه نفره ۱۳۸ هزار، چهار نفره ۱۷۲ هزار و پنج نفره و بالاتر ۲۰۵ هزار تومان پرداخت گردید.
اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم و بدنبال حذف ارز ترجیحی، طرح «مردمی سازی و توزیع عادلانه یارانه ها» اجرا شد که خانوارهای سه دهک اول، مبلغ ۴۰۰ هزار تومان و دهک های چهارم تا نهم درآمدی مبلغ ۳۰۰ هزار تومان به عنوان یارانه دریافت نمودند.
بعد از گذشت یک سال، طرح «کالا برگ الکترونیک» در امتداد افزایش رفاه، حفظ سفره غذایی مردم از تورم و ایجاد سلامت بین نسلی کلید خورد؛ طرحی که در آن ۱۱ قلم کالای اساسی شامل گوشت منجمد گوساله، برنج ایرانی، حبوبات، شیر کم چرب، پنیر UF، ماست کم چرب، مرغ، تخم مرغ، روغن مایع، ماکارونی و قند و شکر با تأیید انستیتوی تغذیه ایران جهت تامین امنیت غذایی مردم در سبدی غذایی تعریف شد تا از تیررس تورم در امان مانده و با قیمتی ثابت (قیمت اردیبهشت سال ۱۴۰۰) بین جامعه هدف توزیع شود.
در فاز اول سراسری اجرای این طرح، سه دهک اول درآمدی و مددجویان تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره)، از امتیاز تشویقی بهره مند شدند که اگر ۷۰ درصد مبلغ یارانه خودرا از میان این ۱۱ قلم خریداری می کردند، مبلغ یارانه آنها ۲۰ درصد افزایش می یافت.
با اجرای مرحله دوم اما، سه دهک اول درآمدی و مددجویان تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره)، از امتیاز تشویقی بهره مند شدند، با این تفاوت که شرط بهره مندی از افزایش اعتبار، خرید حداقل ۲۰۰ هزار تومان از اعتبار یارانه اعلام گردید و درصورتی که سرپرستان خانوار این مبلغ از یارانه خودرا از میان اقلام کالاهای اساسی خریداری می کردند، مشمول امتیاز تشویقی می شدند.
اما بر طبق آخرین تصمیم گیری ها، هم اکنون دهک یک تا پنج درآمدی و مددجویان تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره)، مشمول دو امتیاز تشویقی طرح کالابرگ الکترونیک هستند؛ به عبارتی افراد مذکور در صورتیکه مبلغ ۲۰۰ هزار تومان از یارانه شان را از میان کالاهای اساسی تعریف شده در طرح کالابرگ الکترونیک، خریداری و مصرف کنند، مشمول دریافت ۱۲۰ هزار تومان یارانه تشویقی خواهند شد. همین طور تورمی که تا انتهای سال بر روی این اقلام ایجاد می شود، توسط دولت پوشش داده خواهد شد.
بر طبق اعلام وزارت رفاه، در فاز اول ۲۹ میلیون نفر (سه دهک اول درآمدی+ مددجویان تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره)) مشمول این امتیاز شدند که با اضافه شدن دهک های چهار و پنج به این طرح، حدود ۱۹ میلیون نفر به طرح مذکور اضافه شدند و الان جمعیت جامعه هدف به ۴۸ میلیون نفر رسیده است.