به بهانه هفته ترویج علم، ضرورت افزایش سواد رسانه ای در جهت مقابله با روانشناسی شبه علمی

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشكی ایران درباره نقش مردم در مقابله با روانشناسی شبه علمی بیان نمود: مردم هم باید درجه ای از سواد رسانه ای و تفكر نقادانه را داشته باشند كه اگر با سخنی مواجه گشتند بتوانند تشخیص دهند آیا این سخن برای كسب منافع شخصی بیان شده است یا فرد گوینده صرفاً بدون غرض اطلاعاتی مفید را مطرح می كند. این فقط به حوزه روانشناسی مربوط نمی گردد و با گسترش فضای مجازی لازم است مردم سواد رسانه ای داشته باشند.
دکتر علی اصغر اصغرنژاد فرید در گفتگو با ایسنا با بیان این که «برای خود روانشناسان هم تشخیص روانشناسی علمی از روانشناسی شبه علمی چندان راحت نیست» اظهار داشت: صرف استفاده از عبارت «از نظر روانشناسی…» نباید سبب شود مردم حرف افراد مختلف را بپذیرند. مطلب علمی را باید از رسانه معتبری دریافت کرد. اگر در رادیو و تلویزیون درباره مطلبی صحبت می شود حداقل می توان امیدوار بود که آن فرد فیلترهایی را پشت سر گذاشته است.
وی ادامه داد: مردم هم باید درجه ای از سواد رسانه ای و تفکر نقادانه را داشته باشند که اگر با سخنی مواجه گشتند، بتوانند تشخیص دهند آیا این سخن برای کسب منافع شخصی بیان شده است یا فرد گوینده صرفاً بدون غرض اطلاعاتی مفید را مطرح می کند. این فقط به حوزه روانشناسی مربوط نمی گردد و با گسترش فضای مجازی لازم است مردم سواد رسانه ای داشته باشند.
به نقل از عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، ضرورت تفکر نقادانه در موضوعات علوم انسانی اهمیت بیشتری پیدا می کند، چون که مرز بین علم و شبه علم یا علم و خرافه چندان روشن نیست.
این روانشناس و مشاور خانواده افزود: مثلا کتابی با عنوان «راز» وجود دارد که در آن گفته شده است اگر هر روز با خود تکرار کنی «من میلیاردر خواهم شد» این اتفاق می افتد؛ اما حقیقت این است که برای انجام هر کاری ابتدا باید طرح و نقشه ی آنرا داشت و سپس طرح را اجرا کرد. با «گفتن و خواستن» رسیدن به هدف ممکن نمی گردد، بلکه با «عمل کردن» موفقیت رخ می دهد.
اصغرنژاد در پاسخ به پرسشی درباره ی تأثیر واحدهای درسی اخلاق حرفه ای در برنامه درسی دانشجویان روانشناسی برای پیشگیری از روی آوردن آنها به روانشناسی شبه علمی، اظهار داشت: هر دانشجویی باید درس اخلاق حرفه ای را بگذراند، اما دانستن تاثیری ندارد؛ بلکه عمل کردن دانش آموختگان به این دروس مهم می باشد. باید سیستم نظارتی مستحکمی برای نظارت بر ترویج روانشناسی زرد وجود داشته باشد. اگر کسی حرفی بزند که باعث صدمه به زندگی افراد شود، باید محکمه ای وجود داشته باشد که این مورد را پیگیری کند. باید سازوکاری وجود داشته باشد که بعد از جریمه فرد متخلف به همه ی افراد حوزه اعلام کند تا همه متوجه شوند اقداماتشان دارای پیامدهایی است.
وی تصریح کرد: اگر سازمان نظام روانشناسی به کسی پروانه اشتغال دهد، از او یک تعهد اخلاقی هم می گیرد تا چارچوب هایی را رعایت کند. مثلا از لحاظ قانون نظام پزشکی تبلیغ فعالیتهای پزشکی جرم است، اما می بینیم هر روز تبلیغ دندانپزشکی و خدمات پوست و مو به منازل ارسال می شود. اجبار به عمل نظارت و کنترل مهم می باشد، افراد باید بدانند بر عملکردشان نظارت می شود.
این روانشناس در انتها بیان نمود: اگر فارغ التحصیل رشته روانشناسی از مقطع ارشد و دکتری باشید و بخواهید از مدرک خود کسب درآمد کنید، به این سادگی نیست؛ چونکه تعرفه های مشخص شده از جانب سازمان نظام روانشناسی با هزینه های تاسیس یک مطب و افرادی که می توانید به آنها خدمات عرضه دهید، قابل قیاس نیست. ازاین رو امکان دارد افراد با توسل به روش های غیراخلاقی کسب درآمد کنند.