متقاضیان فرزندخواندگی موقت و دائم بخوانند واگذاری کودکان بدسرپرست به خانواده میزبان بدون احتیاج به رای قضایی

مدل کودک: مدل کودک: معاون امور اجتماعی بهزیستی استان تهران با اشاره به اصلاح بخشنامه اجرائی قانون پشتیبانی از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست، به سوالاتی درباب شرایط خانواده های داوطلب میزبانی، کودکان مشمول خانواده های میزبان موقت، چگونگی تغییر وضعیت خانواده میزبان به خانواده جایگزین و… پاسخ داد.
فاطمه ارزانیان در گفتگو با ایسنا، ضمن اشاره به اصلاح آئین نامه اجرایی قانون پشتیبانی از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست که به باعث آن کودکان و نوجوانانی که بر مبنای حکم مرجع قضایی شامل دادسرا یا دادگاه جهت نگهداری به بهزیستی سپرده شده ­اند، برای مراقبت موقت به خانواده های داوطلب سپرده می شوند و در این خصوص از ظرفیت مؤسسات مراقبت خانواده محور – که نوعی مؤسسه خیریه با رویکرد جدید هستند – هم جهت شناسایی خانواده داوطلب و نظارت بر وضعیت طفل و نوجوان در آغوش گرم خانواده بهره ­گیری می ­شود، اظهار نمود: برنامه مراقبت از کودکان بر حسب شرایط وضعیت کودک متفاوت بوده که برپایه برنامه سازمان بهزیستی این مورد اولویت بندی شده است.
وی ادامه داد: اولویت اول مراقبت کودک در خانواده زیستی نزد پدر و جد پدری و مادر و وصی به صورت مستقل است. اولویت دوم، مراقبت در خانواده زیستی نزد پدر و جد پدری و مادر و وصی با ضم امین یا ناظر، اولویت سوم، مراقبت در خانواده جایگزین خویشاوند، اولویت چهارم مراقبت در خانواده جایگزین غیر خویشاوند و اولویت پنجم مراقبت مؤسسه ای تا زمان باز پیوند به خانواده زیستی یا واگذاری به خانواده جایگزین خویشاوند یا غیرخویشاوند به ترتیب اولویت (مراقبت توسط مؤسسه مراقبت خانواده محور توسط خانواده میزبان و مراقبت توسط مؤسسه مراقبتی به صورت گروهی با تفکیک سن و جنس به استثناء شیرخوارگاه) است.

چرایی واگذاری کودکان دارای خانواده بعنوان فرزند خوانده

واگذاری کودک به «خانواده میزبان» بدون احتیاج به رای مرجع قضایی

معاون امور اجتماعی بهزیستی استان تهران ضمن اشاره به برنامه های مراقبتی از کودکان فاقد سرپرست موثر یا بی سرپرست، خاطرنشان کرد: درصورتیکه خانواده زیستی صلاحیت کامل جهت سرپرستی را نداشته باشد، دادگاه با در نظر گرفتن نظریه کارشناسی سازمان بهزیستی، سرپرستی را به آنان واگذار خواهد نمود اما برای کودک امین یا ناظر هم تعیین می کند. اگر هیچ یک از خانواده زیستی صلاحیت سرپرستی از کودک را حتی با ضم امین یا ناظر نداشته باشد، دادگاه می تواند مسئولیت امین موقت یا قیم را به خانواده جایگزین واگذار کند یا آن که کودک را به متقاضیان فرزندخواندگی بسپارد. همینطور در واگذاری اولویت با بستگان است و در مراقبت کودک توسط خانواده جایگزین شامل بستگان یا غیربستگان، باید کودک با یکی از احکام فرزندخواندگی امین موقت یا قیم سپرده شود.
ارزانیان با اشاره به اینکه در فاصله بازپیوند به خانواده زیستی یا واگذاری کودک به خانواده جایگزین، «مراقبت از کودک توسط خانواده میزبان»
صورت می گیرد و در صورتیکه امکان اجرای هیچ یک از برنامه های مراقبتی مذکور نباشد، کودک در مؤسسه به صورت گروهی مراقبت می شود، اظهار داشت: این نوع مراقبت بعنوان راه کاری موقت برای کودک در نظر گرفته می شود. در طول مدت زندگی کودک در مراکز شبانه روزی، تیم مراقبت باید همواره پیگیری لازم جهت فراهم شدن زمینه های مراقبت نزد خانواده زیستی یا جایگزین را برای او فراهم آورد.
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان تهران ضمن اشاره به اصلاح آئین نامه اجرایی قانون پشتیبانی از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست، تصریح کرد: تأمین شرایط بهتر برای رشد و تربیت کودک و نوجوان در خانواده و بهبود فرآیند بازپیوند یا واگذاری سرپرستی به خانواده جایگزین از اهداف شیوه نامه اصلاحیه آیین نامه مذکور است.
ارزانیان درمورد خصوصیت های این مدل مراقبتی، این گونه توضیح داد: این مدل مراقبتی به صورت مؤسسه ای و نحوه مراقبت نگهداری کودک توسط خانواده میزبان است. خانواده میزبان برای این نوع مراقبت باید آموزش های تخصصی را بپیماید.
وی تصریح کرد: سپردن کودک به خانواده میزبان احتیاج به دستور یا رای مرجع قضایی ندارد. کودک راسا توسط بهزیستی یا از راه مؤسسه مراقبت خانواده محور به خانواده میزبان سپرده می شود. مراقبت کودک توسط خانواده میزبان موقت بوده و صرفا تا زمان باز پیوند به خانواده زیستی یا واگذاری کودک به فرزندخواندگی ادامه خواهد یافت.

چه کودکانی به خانواده میزبان سپرده می شوند؟
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان تهران افزود: البته کودکان مشمول شیوه نامه آیین نامه اصلاحی کودکان بی سرپرست و بدسرپرست، باید دارای سه شرط باشند؛ سن کودک تا ۱۸ سال تمام شمسی باشد؛ کودک مشمول یکی از بندهای ماده ۸ قانون پشتیبانی از کودکان و نوجوانان مصوب سال ۱۳۹۲ یا ماده ۳ قانون پشتیبانی از اطفال و نوجوانان مصوب سال ۱۳۹۹ باشد و همینطور مسئولیت نگهداری کودک از جانب دادسرا یا دادگاه به سازمان بهزیستی سپرده شده باشد.
ارزانیان ضمن اشاره به این که کودکان صرف نظر از جنسیت، وضعیت جسمانی و تابعیت مشمول این شیوه نامه هستند، خاطرنشان کرد: کودک و نوجوانی که به سبب داشتن معلولیت، مبتلا شدن به بیماری های نیازمند پیگیری درمان، بروز حادثه یا آسیب، سابقه مصرف مواد اعتیادآور یا موارد خاص دیگر نیازمند خدمات ویژه حمایتی است و همینطور کودکان مقیم مراکز مداخله در بحران یا شبه خانواده یا توانبخشی یا خانه سلامت و اتباع و حتی کودکان کار (تا تعیین تکلیف نهایی میتوان به خانواده میزبان واگذار کرد)، مشمول این شیوه نامه هستند. همینطور کودکانی که در محیط های دیگر نگهداری شوند را میتوان تا زمان تعیین تکلیف قطعی آنان در مرجع قضایی به خانواده میزبان سپرد.

شرایط داوطلبان میزبانی از کودک

خارجی های مقیم ایران می توانند مراقبت موقت کودک هم تابعیت خویش را بر عهده بگیرند
وی در قسمت دیگری از سخنان خود به شرایط داوطلبان میزبانی اشاره نمود و اظهار داشت: زوجین، دختران و زنان بدون شوهر با داشتن شرایطی همچون سن بالای ۳۰ سال یکی از زوجین یا خانم مجرد، ایمان و تقید به انجام واجبات و ترک محرمات، نداشتن محکومیت مؤثر کیفری با شرایط مندرج در قانون مجازات اسلامی، داشتن اقامت در ایران، داشتن سلامت جسمی و روانی و توانایی عملی و مهارت لازم در مراقبت و تربیت کودک و نوجوان با تأیید پزشک معتمد سازمان، داشتن تمکن مالی مناسب برای پرورش و رفاه نسبی کودک و نوجوان، عدم استعمال مشروبات الکلی و عدم اعتیاد به مواد مخدر و روانگردان، حسن شهرت به اخلاق، عدالت و امانت داری، استقامت خانواده و حسن رفتار اعضای خانواده نسبت به یکدیگر، داشتن فاصله سنی مناسب با کودک و نوجوان، دارا بودن حداقل مدرک دیپلم یکی از زوجین و هم دختران و زنان بدون شوهر می توانند داوطلب میزبانی باشند.
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان تهران تصریح کرد: لازم به ذکر است که ازدواج زوجین باید قانونی و دائم باشد. متقاضیان بالای ۵۰ سال ترجیحاً می توانند مراقبت موقت کودکان بالای ۲ سال را بر عهده بگیرند. زوجین، دختران و زنان غیرایرانی دارای مجوز اقامت در ایران می توانند مراقبت موقت کودک هم تابعیت خویش را بر عهده بگیرند.

در چه شرایطی خانواده میزبان می تواند به خانواده جایگزین تغییر وضعیت دهد؟
وی ضمن اشاره به این که خانواده میزبان اساسا با خانواده جایگزین متفاوت می باشد، اظهار داشت: در شرایطی همچون عدم امکان بازپیوند کودک به خانواده زیستی، تمایل خانواده میزبان، مصلحت کودک و نوجوان (کودک سن بالا، کودکان نیازمند پیگیری درمان و کودک دارای معلولیت)، تایید کارگروه شهرستان، ثبت نام در سامانه ملی فرزندخواندگی و پیمودن فرآیند فرزندخواندگی و ثبت دادخواست در سامانه ثنا قوه قضاییه و صدور رای سرپرستی توسط دادگاه صالح، خانواده میزبان می تواند به خانواده جایگزین تغییر وضعیت دهد، چونکه خانواده میزبان برای میزبانی از کودکان از زمان پذیرش تا بازپیوند یا واگذاری به خانواده جایگزین آموزش های تخصصی دیده و مقرر است به جای مراقبت مؤسسه ای از کودکان مختلف در خانواده مراقبت کنند. قرار نیست بهزیستی پس از واگذاری کودک به نحوی با خانواده جایگزین خداحافظی کند.

وظایف مؤسسات خانواده محور

معاون امور اجتماعی بهزیستی استان تهران در پاسخ به سوالی درمورد وظایف مؤسسات خانواده محور در این حوزه هم این گونه توضیح داد: شناسایی خانواده های داوطلب میزبان از راه سامانه مؤسسه و رسانه های گروهی و صدا و سیما تحت نظارت سازمان بهزیستی، مصاحبه و مددکاری اولیه خانواده داوطلب میزبانی، پیشنهاد تطابق شرایط کودک و خانواده پس از بررسی و تهیه گزارش، آموزش تخصصی به کودک و نوجوان و خانواده، جلب مشارکت های مردمی تحت نظارت سازمان، پیگیری پوشش بیمه کودک و خانواده، حمایت مادی از کودک در خانواده میزبان، مشارکت در تهیه برنامه مراقبت از کودک با همکاری خانواده میزبان، سپردن کودک به خانواده میزبان با تنظیم صورت جلسه و اقدامات تخصصی جهت برقراری ارتباط مطلوب ظرف یک هفته و تحویل برنامه مراقبت، فراهم آوردن شرایط برای دسترسی مناسب کودک و نوجوان دارای توانایی برقراری ارتباط به مددکار اجتماعی، امور مددکاری برای بازپیوند کودک به خانواده زیستی یا خانواده جایگزین، نظارت و ارزیابی دوره ای و موردی بر کودک در خانواده میزبان و ثبت اطلاعات و گزارش در سامانه همچون وظایف این موسسات است.

وظایف خانواده داوطلب میزبانی از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست

ارزانیان در ادامه به وظایف خانواده داوطلب میزبانی از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست اشاره نمود و خاطرنشان کرد: ثبت نام و بارگذاری مدارک هویتی در سامانه ملی فرزندپذیری برپایه ماده ۳۱ قانون، شرکت در برنامه های آموزشی تربیتی مشاوره و کارگاه های مربوطه در مراکز تعیین شده برپایه ماده ۳۹، حفظ کرامت و حقوق کودک برپایه ماده ۵۵، تأمین هزینه های کودک به استثناء کودک و نوجوان دارای شرایط ویژه در صورت درخواست خانواده میزبان برپایه ماده ۶۷، فراهم کردن شرایط رفاه و تربیت کودک شامل مسکن، تغذیه، پوشاک، آموزش، بهداشت و درمان و فراهم کردن زمینه کشف و شکوفایی استعدادها و شکل گیری هویت کودک برپایه ماده ۵۵، مراقبت از کودک در فضای واقعی یا مجازی برپایه ماده ۵۷، اطلاع موارد مشکوک و وضعیت مخاطره آمیز و حوادث خاص و ناهنجاری های رفتاری و مشکلات عاطفی کودک به کارشناس بهزیستی یا مددکار اجتماعی مؤسسه و ثبت مبحث در سامانه برپایه ماده ۵۷، عدم افشای مشخصات و اطلاعات کودک در فضای مجازی و به کارگیری تصاویر وی در شبکه های اجتماعی برای کسب درآمد برپایه ماده ۵۸، اهتمام در اجرای برنامه مراقبت ویژه از کودک برپایه ماده ۵۹، همکاری با کارشناس یا مددکار در مورد پایش و ارزیابی وضعیت کودک برپایه ماده ۵۹، بارگذاری گزارش هفتگی وضعیت در صفحه اختصاصی کودک تا زمان راه اندازی سامانه عرضه گزارش با روشی که بهزیستی اعلام نموده است و همکاری با بهزیستی جهت ملاقات کودک با خانواده زیستی جهت بازپیوند یا واگذاری به خانواده جایگزین برپایه ماده ۵۹ و درج تغییر محل اقامت یا مسافرت در سامانه فرزندپذیری برپایه ماده ۵۶ از وظایف خانواده میزبانی است.

منبع: modelkids.ir