از پرتاب سنگ به اتومبیل ها ساده نگذریم

مدل کودک: چرا نباید از کنار حادثه پرتاب سنگ به اتومبیل ها ساده بگذریم؟

به گزارش مدل کودک به نقل از ایسنا، روزنامه ایران نوشت: «همه وجودش را خشم گرفته است. بی هدف خیابان را بالا و پایین می کند. با نگاهش ماشین هایی را که با سرعت رد می شوند دنبال می کند. سرگردان است. سراغ ماشین های پارک شده کنار خیابان می رود. دسته کلید را از جیب بیرون می آورد. به اطراف نگاهی می اندازد و از کنار ماشین ها رد می شود. صدای کشیده شدن کلید روی در ماشین ها (بخصوص ماشین های مدل بالا) آرامش عجیبی به او می دهد. انگار روح تشنه اش با خط انداختن روی داشته های دیگران سیراب می شود.

«با پرتاب سنگ به ماشین ها خشمم را خالی می کردم. هیچ گاه نمی خواستم کسی را بکشم. فقط می خواستم به ماشین شان لطمه بزنم تا کمی سبک بشوم. چرا باید آنها ماشین داشته باشند ولی من نه؟ خیلی ها من را مسخره می کردند و من با این کار خودم را خالی می کردم.» این قسمتی از اعترافات مرد جوانی است که با پرتاب سنگ به خودرو های عبوری، مرگ مرد و زن جوانی را رقم زد. او آذرماه امسال با پرتاب سنگ به شیشه خودروی راننده ۴۸ساله آنرا به قتل رساند و ۹ دی ماه نیز در اتوبان نواب با پرتاب سنگ به شیشه خودروی خانم معلم جوانی موجب مرگ او شد. اما نکته تلخ این ماجرا صحبت های رییس پلیس پایتخت است. سردار رحیمی پس از بازداشت این مرد اعلام نمود طی یک ماه و نیم گذشته که به دنبال شناسایی این متهم بودیم ۱۰ نفر دیگر را که به اموال دیگران لطمه می زدند بازداشت کردیم. یکی از آنها هم با سنگ ۵۰ کیلوگرمی دستگیر شد. مدتی قبل هم پلیس، مرد جوانی را دستگیر کرد که خودرو های گرانقیمت را به آتش می کشید.

کاهش تاب آوری مردم طی سالهای اخیر واقعیت تلخی است که گاهی با لطمه رساندن به اموال مردم یا سرقت از دیگران نمود عینی پیدا می کند. یکی از عوامل کاهش تاب آوری، تصور و باور مردم از فاصله های اقتصادی و نابرابری است. دکتر اردشیر گراوند، جامعه شناس، بر خطر زیادشدن فاصله طبقاتی تاکید می کند و معتقد می باشد گاهی اعتراض به این فاصله در قالب رفتارهای هنجارشکنانه و لطمه رساندن به اموال و حتی جان مردم نمود پیدا می کند: «نکته اول اینکه متأسفانه فاصله طبقاتی هر روز زیادتر می شود. در جامعه هم این حس القا می شود که نابرابری و ناعدالتی موجب این شکاف شده است. این فاصله گاهی موجب می شود تطابق اهداف و ابزار به هم بریزد. یعنی اگر برای رسیدن به اهداف مقبول از ابزارهای مقبول استفاده می نماییم، برخی برای رسیدن به اهداف مقبول از ابزارهای غیرمقبول مثل سرقت یا لطمه رساندن به اموال عمومی و خصوصی استفاده می نمایند. باید بپذیریم در این شکاف میان دارا و ندار، برخی برای تامین حداقل های زندگی شان درمی مانند و برخی دیگر ارزش دارایی هایشان به سبب شرایط اقتصادی به شکل اتوماتیک بیشتر می شود. یعنی اگر خودرویی را چند سال قبل ۱۰۰ میلیون تومان خریده اند امروز این خودرو ۴۰۰ میلیون تومان ارزش دارد. بطور کل اگر امروز کسی هیچ کاری هم انجام ندهد باز هم این فاصله وجود دارد و زیادتر هم می شود.

نکته دوم اینکه چند دهه قبل نرخ رشد باسوادی پایین بود و نگاه تقدیرمحوری بیشتر حاکم بود. یعنی تعدادی از مردم تصور می کردند در تقدیر آنها چیزی به نام ماشین یا خانه گرانقیمت وجود ندارد و این مسأله را می پذیرفتند. اما امروز وقتی نرخ باسوادی به بالای ۹۰ درصد رسیده و بیش از ۴۰ درصد مردم تحصیلات دانشگاهی دارند و فضای مجازی و شبکه های اجتماعی هم حاکم شده اند دیگر کسی نمی پذیرد تقدیر او اینگونه است. بدین سان ممکنست دیگران را مقصر بدانند و رفتارهای نابهنجاری از خود نشان دهند. گاهی این رفتار بصورت سرقت بروز پیدا می کند. برخی تصور می کنند این حق آنهاست از کسانی که وضعیت مالی خوبی دارند بدزدند. گاهی هم این رفتار به شکل لطمه زدن به خودرو ها و اموال عمومی بروز پیدا می کند.»

رشک، حسادت و حساسیت از خاصیت هایی است که در همه انسان ها از کودکی وجود دارد اما یاد می گیریم که آنرا مدیریت و کنترل نماییم. گاهی اوقات هم این خاصیت ها را در قالب انگیزه ای قرار می دهیم که کوشش ما را در رسیدن به هدفی افزایش دهد. دکتر جلالی، روانپزشک، بر تحلیل اجتماعی پدیده هایی که موجب لطمه رساندن به امکانات شهری یا شخصی مردم می شود تاکید دارد و معتقد می باشد این مسائل را باید اجتماعی نگاه کرد و برای آن چاره ای اجتماعی یافت: «درباره این فرد که با پرتاب سنگ به خودرو ها موجب مرگ دو نفر شده است با مشورتی که با همکاران داشتیم به این نتیجه رسیدیم این شخص نابسامانی های جدی روانی دارد و باید مورد ارزیابی و معاینه دقیق قرار گیرد. اما پدیده هایی مثل لطمه رساندن به امکانات شهری و شخصی که افزایش هم پیدا کرده باید از بعد اجتماعی بررسی شوند. برخی خصلت ها مثل حسادت و حساسیت در همه انسان ها وجود دارد اما از کودکی می آموزیم آنرا کنترل نماییم. با این همه گاهی اوقات با یک فضای اجتماعی روبه رو می شویم که برمبنای واقعیت یا تصوری اشتراکی یا اصطلاحاً افکار عمومی ایجاد می شود. در این فضا بر نابرابری اجتماعی تاکید می شود و اینکه در جامعه برخی دارا هستند و بسیاری ندار، برخی فرصت طلبانه به شکل غیرقانونی و با شیوه های فسادآلود خودشان را بالا می کشند در صورتیکه خیلی ها به نان شب محتاجند. این فضا می تواند آن خصلت های خفته ما را به شکل حسادت و حساسیت به شکل فزاینده ای تحریک کند. در نتیجه تعدادی از این احساسات بعنوان انگیزه استفاده می نمایند و خشم شان را به شکل کور با لطمه زدن به دیگران یا اموال آنها بروز می دهند.»

آسیب رساندن به اموال مردمی که نقشی در نابرابری های اقتصادی و اجتماعی ندارند تلنگری است که باید جدی گرفته شود. دکتر گراوند، جامعه شناس، با تاکید بر این مساله می گوید: «بسیاری از مردمی که زندگی متوسط دارند شاید هیچ نقشی در فاصله های طبقاتی نداشته باشند اما هدف انتقام افرادی قرار می گیرند که تصور می کنند آنها موجب عقب ماندگی شان شده اند. کسانی که سرقت می کنند، رشوه می گیرند یا به دیگران و اموال آنها لطمه می رسانند، تصور می کنند باید برای جبران عقب ماندگی خود در زندگی از ابزارهای غیرمقبول و غیرمعقول استفاده کنند. این زنگ خطری است که باید جدی بگیریم و زودتر راه صحیح را در راه اصلاح اجتماعی آن پیدا نماییم.»

دکتر جلالی هم به سرایت پذیربودن این نوع رفتارها اشاره می کند و تاکید دارد رسانه ها به خصوص فضای مجازی باید مراقبت کنند: «باید متوجه باشیم رفتارهای خسارت بار قابلیت تکثیر دارند. بعضی رفتارها که شیوه دراماتیک یا نمایشی پیدا می کنند مثل پرتاب سنگ به خودرو ها می تواند توسط افرادی که پختگی روانی کافی ندارند یا احساس انزوای اجتماعی می کنند تقلید شود. بدین سبب در انتشار این اخبار و گمانه زنی درباره آن به خصوص در رسانه های غیررسمی و فضای مجازی که مردم بدون توجه به منبع خبر آنرا منتشر می کنند، باید مراقبت بیشتری نماییم. همه ما در شهری زندگی می نماییم که اگر حس ناامنی بروز کند؛ حتی اگر آن حادثه برای ما اتفاق نیفتد باز هم احساس ناامنی می نماییم. به هر حال اینگونه اتفاق ها در همه جوامع انسانی حتی جوامعی که در رفاه هم هستند اتفاق می افتد. اما یک فضای اجتماعی روانی می تواند زمینه ای را بوجود آورد که پوست روان آدم ها نازک شود و زمینه برای لطمه زدن به دیگران یا اموال آنها را فراهم آورد.»

منبع: modelkids.ir