تشخیص اختلالات شخصیتی در مشاوره ازدواج

مدل کودک: به گزارش مدل کودک، یک مشاور خانواده محدودیت ها و ممنوعیت های ازدواج با افراد دارای اختلالات شخصیتی مختلف را شرح داد.
زهرا السادات پورسید آقایی در گفتگو با ایسنا، با بیان این که یکی از موارد بسیار حائز اهمیت در ازدواج تناسب تیپ های شخصیتی زوجین است، اظهار نمود: زمانیکه از تیپ های شخصیت سخن به میان می آید، در واقع از نقشه جغرافیای درونی، نوع واکنش ها و رفتارهای بیرونی فرد صحبت می شود. نوع ادراک، احساس و رفتار مخصوص هر تیپ شخصیتی متفاوت می باشد و از همین رو برپایه تیپ های شخصیتی میتوان چگونگی کنش و واکنش فرد، حل مسائل و میزان سازگاری و سایر مسائل پیشبینی شود.
وی با تکیه بر این که شخصیت، تاثیرات پایداری بر کیفیت روابط زناشویی دارد که بعضی از خصوصیت های شخصیتی می توانند عامل تشدیدکننده تنش ها و تعارضات میان زوجین باشند، اظهار داشت: امکان دارد تعارضات به بزرگترین عامل تهدیدکننده تداوم روابط زوجین تبدیل گردد.
این استاد دانشگاه ضمن اشاره به این که انواع متفاوتی از تیپ های شخصیتی وجود دارد که بعضی از آنها برای ازدواج تناسب بیشتری با یکدیگر دارند، خاطرنشان کرد: در مقابل تیپ های هنجار شخصیتی متفاوت، اختلالات شخصیتی متفاوتی هم وجود دارند. اختلالات شخصیتی یعنی صفات شخصیتی افراد، انعطاف ناپذیر و ناسازگار است به طوریکه باعث اختلال قابل ملاحظه ذهنی فرد خواهد شد. بنابراین در مشاوره ازدواج حتما باید اختلالات شخصیتی طرفین بررسی شود.
به گفته پورسیدآقایی، به صورت کلی اختلالات شخصیتی به سه گروه تقسیم می شود که اختلالات شخصیتیِ گروه اول هم شامل سه نوع اختلال شخصیت پارانویید، اختلال شخصیت اسکیزوتایپی و اختلال شخصیت اسکیزویید است و ازدواج با گروه اول جز ممنوعیت هاست؛ به عبارتی اگر در مشاوره مشخص شود که یکی از طرفین ازدواج، مبتلا به یکی از اختلالات شخصیتی این گروه هستند، ممنوعیت این ازدواج به آنها سفارش می شود.
این استاد دانشگاه ضمن اشاره به اختلال شخصیت پارانویید توضیح داد: افراد دارای اختلالات شخصیت پارانویید، الگویی از بی اعتمادی و سوءظن فراگیر نسبت به دیگران را دارند که سبب می شود فرد تمام انگیزه های دیگران را بدخواهانه تعبیر کند. این اختلال معمولاً در بزرگسالی افراد شکل می گیرد و نمایان می شود.
ایشان در ادامه به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی اشاره نمود و اظهار داشت: افراد دارای این اختلال هم الگوی فراگیر نقصهای اجتماعی و میان فردی را دارند که افزون بر تعریف های شناختی و ادراکی، ناراحتی شدید یا کاهش توانایی در برقراری روابط صمیمانه هم در آنها وجود دارد؛ این اختلال هم از اوایل بزرگسالی شروع می شود. این دسته از افراد هم مانند افراد دارای اختلال پارانویید خصوصیاتی مانند بدبینی، روابط عاطفی سرد و انزوا و گوشه گیری، تفکرات عجیب جادویی و تجربه های ادراکی غیرمعمول و انحراف را دارند.
این مشاور خانواده در ادامه به سومین شخصیت اختلال زیرمجموعه گروه اول تحت عنوان اختلال شخصیت اسکیزویید اشاره و بیان نمود: خصوصیت اصلی این اختلال وجود الگوی کناره جویی از روابط اجتماعی و محدود بودن دامنه تظاهرات هیجانی در موقعیت های بین فردی در فرد است. این الگو هم در اوایل بزرگسالی شکل می گیرد و افراد مبتلا به این اختلال، مشابه به دو گروه اختلال شخصیت اسکیزوتایپی و پارانویید هستند با این تفاوت که افکار بدبینانه در آنها کمتر است. در واقع این دسته از افراد به چهره سنگی معروفند و به هیچ وجه توانایی لذت بردن از زندگی را ندارند.
این مشاور خانواده ضمن اشاره به گروه دوم از اختلال شخصیت که به آنها خوشه ب گفته می شود، اضافه کرد: اختلال شخصیت مرزی هم در گروه دوم اختلالات شخصیتی قرار دارند که خصوصیت اصلی آنها نیز، الگوی فراگیر از بی ثباتی در روابط بین فردی، خودانگاره و عواطف در این افراد است. به همراه تکانش گری آشکاری که در اوایل بزرگسالی شروع می شود و در زمینه های مختلف به چشم می خورد، این افراد چرخش های ناگهانی در خلق و تفکرات و رفتار و روابط بین فردی را هم تجربه می کنند.
وی به اختلال شخصیت ضد اجتماعی که جز ممنوعیت های ازدواج هم عنوان می شود اشاره نمود و اضافه کرد: در این دسته از اختلالات هم الگوی فراگیر بی اعتمادی و تجاوز به حقوق دیگران وجود دارد. این اختلال از نوجوانی شکل می گیرد و تا اوایل بزرگسالی ادامه پیدا می کند. این افراد تکانشی هستند و حقوق دیگران را زیر پا می گذارند و کتک کاری و احتمال قتل در آنها وجود دارد.
به نقل از ایشان، علاوه بر برخی اختلالات شخصیت، برخی اختلالات روان پریشی مانند اسکیزوفرنی، اسکیزوافکتیو و اختلالات هذیان بددلی یا هذیان گزند و صدمه هم از ممنوعیت های ازدواج است.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه سایر اختلالات شخصیت جز ممنوعیت های ازدواج نیستند بلکه جز محدودیت های ازدواج هستند، خاطرنشان کرد: به صورت مثال اختلال شخصیت خودشیفته و اختلال شخصیت نمایشی، وسواسی ـ جبری و منفعل ـ مهاجم هم اختلال شخصیتی هستند که ازدواج با آنها ممنوع نیست، بلکه جز محدودیت های ازدواج به شمار می روند، به طوریکه باید در مرحله مشاوره قبل از ازدواج تشخیص داده شوند و سپس فرآیند درمان شخص جهت آمادگی او برای ازدواج شروع شود. این نکته مورد اهمیت است که همسر آینده فرد هم باید از مشکلاتی که امکان دارد با آن مواجه شود، آگاه باشد.
پورسیدآقایی افزود: یکی از محدودیت های ازدواج، اختلال دو قطبی است که فرد دو دوره شیدایی و افسردگی را می گذراند؛ ازدواج با افرادی که دارای این نوع اختلال هستند محدودیت دارد. به این مفهوم که می شود با افراد مبتلا به اختلال دو قطبی ازدواج کرد اما دارای شرایطی است؛ در ابتدا روانپزشک باید شدت بیماری و عود بیماری فرد را طی سال بررسی کند. از آنجاییکه این اختلال با مصرف دارو قابل درمان است و احتمال بهبودی وجود دارد، احتمال آنکه بتوان ازدواج مناسبی داشت وجود دارد، مشروط بر این که همسر وی حتما باید از بیماری او آگاه باشد و بداند که احتمال انتقال این بیماری به فرزند هم وجود دارد. همینطور آگاه باشد که علایم بازگشت به بیماری و دوره های عود آن چگونه است.
وی تصریح کرد که پنهان کاری برای فرد مبتلا به این بیماری باعث اضطراب و تشدید بیماری فرد خواهد شد.
این مشاور خانواده اعتقاد دارد که ممنوعیت ها و محدودیت هایی برای ازدواج با افراد دارای اختلال شخصیت وجود دارد. دسته ای از اختلالات شخصیت گروه اول و بعضی از اختلالات شخصیت گروه دوم که پیش تر عنوان شد، جزو ممنوعیت ها و ما بقی آنها جزو محدودیت ها هستند.
این استاد دانشگاه در رابطه با نحوه تشخیص اختلالات شخصیت در پیش ازدواج اظهار داشت: اختلالات شخصیت در مشاوره ازدواج با مصاحبه های دقیق روانشناس و مشاوره ازدواج و با انجام تست ها قابل تشخیص می باشد. از همین رو بحث مشاوره ازدواج جزء ضروریات و واجبات است. همانطور که تست های ژنتیک و آزمایش های خون پیش از ازدواج ضروری و واجب شمرده می شوند، مشاوره ازدواج هم واجب است.
وی تصریح کرد: ممنوعیتها و محدودیتهای روانپزشکی در ازدواج شامل۱۰ تا ۲۰ درصد افراد جامعه است و امر فراگیری در جامعه محسوب نمی شود.

منبع: مدل کودک